Rozwój intelektualny sześciolatka

Sześciolatek potrafi zadziwić. Z jednej strony jest wybuchowy i nieprzewidywalny, a z drugiej zorientowany na zdobywanie nowych umiejętności i skupiony na doskonaleniu tych już posiadanych. Sześciolatek jest dość nieelastyczny i ... chwiejny. Wszystko, czego doświadcza, jest dobre lub złe, czarne albo białe. Potrafi zaskoczyć i trudno za nim nadążyć.

Jaki jest sześciolatek?

Otwartość i gotowość na odkrywanie świata w połączeniu z dziecięcym entuzjazmem sprawiają, że sześciolatek szybko rozwija się intelektualnie. Dziecko systematyzuje i oswaja świat, opierając się na własnej optyce, doświadczeniu, wiedzy i swoich zasadach. Nowe sytuacje i wyzwania mogą być dla niego pewną trudnością – musi je najpierw poznać, „przymierzyć”, a dopiero później wrzucić do odpowiedniej szuflady. To właśnie dlatego tak ważna w życiu sześciolatka jest rutyna – ona daje mu pewność i poczucie bezpieczeństwa.

Sześciolatek bardzo chętnie opowiada o swoich sukcesach – możesz odnieść wrażenie, że się przechwala, a i niejednokrotnie złapiesz go na tym, że fantazjuje i ubarwia. Jest bardzo dumny ze swoich osiągnięć, ale potrzebuje pozytywnych informacji zwrotnych – waszych komplementów, pochwał i uwag. Nie robi tego z próżności, on się po prostu czuje dość niepewnie.

Interesuje się przyrodą i jej zjawiskami. Zaczyna interesować się życiem społecznym. Jest otwarte i ciekawe świata, dlatego dąży do jego poznania. Chce zrozumieć zasady i prawa nim rządzące – nieustannie pyta, a także wyraża swoją opinię na dany temat.

Co już potrafi dziecko w wieku 6 lat:

• Czyta lub szybko się tegoż uczy.
• Umie pisać bądź szybko tę umiejętność opanowuje.
• Interesują go krótkie, często własnoręcznie opisane, historie.
• Zna różne piosenki i wierszyki, kolejnych uczy się z łatwością.
• Rozwiązuje swoje problemy, a przynajmniej podejmuje próby.
• Umie się skoncentrować na jednej czynności (mniej więcej kwadrans), choć ma problem z podzielnością uwagi.
• Radzi sobie z przeróżnymi skomplikowanymi czynnościami - od wycinania po wiązanie butów.
• Ma bogate słownictwo (zna około 4 000 słów), choć wciąż używa słów przez siebie wymyślonych np. „trzymaniec” vel uchwyt.
• Umie wykonywać proste obliczenia matematyczne, lubi bawić się cyframi.
• Rozpoznaje kształty, nie tylko je z łatwością odtwarza, ale i traktuje je kreatywnie – tworzy geometryczne rysunki.
• Interesuje się światem – zjawiskami przyrodniczymi, mapami, ale i zjawiskami społecznymi – zawodami, jakie wykonują różni ludzie czy rolami społecznymi – mąż, mama, dziecko.
• Poznaje zasady działania zegara, zna nazwy dni tygodni, miesięcy.
• Lubi się wypowiadać na różne tematy – jego wypowiedzi są dłuższe, ciekawe, logiczne. Można z nim porozmawiać na naprawdę różne tematy.
• Rozróżnia świadomie stronę lewą od prawej.
• Rozpoznaje i zapamiętuje dźwięki.
• Dziecko potrafi tworzyć zdania współrzędnie i podrzędnie złożone.
• Układa puzzle.
• Podejmuje samodzielnie decyzje.
• Rozumie pojęcie czasu, przestrzeni, koloru, liczb.
• Rozumie, ze rzecz widziana z daleka wydaje się mniejsza niż jest w rzeczywistości.
• Rozumie różnicę pomiędzy czymś przypadkowym a zamierzonym.
• Zna dni tygodnia, nazwy miesięcy, pory roku.
• Potrafi się skupić na ok. 15 min.
• Nie ma rozdzielności uwagi.
• Bawi się w zabawy z podziałem na role.
• Zaczyna stawiać hipotezy , w których istotną rolę pełnią jego wyobraźnia. Ma jeszcze małe zasoby wiedzy, ale próbuje sobie radzić.
• Swobodnie prowadzi rozmowy. Lubi rozmawiać i dzielić się swoimi spostrzeżeniami i przemyśleniami.
• Próbuje uzasadniać swoje decyzje. Próbuje bronić swoich racji za wszelką cenę, często w sposób wybuchowy i nieopanowany. Trwa walka o swoją tożsamość i niezależność.
• Sześciolatek jest ciekawy świata, choć czasem trochę niepewny w działaniach.
• Dziecko powinno umieć współdziałać z rówieśnikami i przestrzegać określonych norm zachowania.
• Sześciolatek zaczyna  przewidywać intelektualne i emocjonalne skutki swego działania.

Jak wspierać rozwój intelektualny sześciolatka?

• Podsuwaj dziecku interesujące książki i czasopisma. Czytajcie też wspólnie, a później rozmawiajcie na temat lektury.
• Zachęcaj dziecko, by razem z kolegami lub z wami grało w planszówki – warcaby, chińczyk czy bardziej skomplikowane fabularnie opcje nie tylko fantastycznie i radośnie wypełniają czas, ale i doskonale wpływają na rozwój intelektualny dziecka.
• Często dziecko jest zainteresowane jakimś tematem, ale w szkole nie może on być omówiony szerzej – nic nie stoi na przeszkodzie, aby temat zgłębić w domu: poszukać informacji w książkach, internecie czy wybrać się do muzeum.
• Doceniaj pytania, jakie zadaje ci dziecko, nawet jeśli masz wrażenie, że nigdy się one nie kończą albo denerwujesz się, że nie znasz na nie odpowiedzi.  Odpowiadaj na nie cierpliwie i zachęcaj dziecko do poszukiwań. Z zainteresowaniem słuchaj, kiedy dziecko opowiada ci o swoich odkryciach i o tym, czego się nauczyło. Dzięki temu dziecko lepiej to zapamięta, będzie mieć też motywację do rozszerzania swojej wiedzy.
• Jesteś pierwszym, a i może najważniejszym nauczycielem dziecka – pamiętaj o tym. Będzie ono patrzyło na świat twoimi oczami. Postaraj się dobrze je „zaprogramować” i nastawić – kreatywnie i pozytywnie. Zachęcaj dziecko do otwartości, pogłębiania wiedzy i poszukiwań – sama tez taka bądź. Nie poddawaj się, jeśli jakieś pytanie cię zaskoczy – powiedz, ze najważniejsze to wiedzieć gdzie szukać odpowiedzi. I ją znajdź. Wychowuj małego odkrywcę.
• Jak najwięcej z dzieckiem rozmawiaj. O tym, co się działo w przedszkolu, omawiajcie różne sytuacje, ale i fantazjujcie. Wspominajcie, planujcie, ale i piszcie własne historie. Możecie je spisywać – napisać wspólnie książkę, zrobić komiks bądź prowadzić rodzinny pamiętnik.
• Staraj się kreować sytuacje, w których dziecko może być dumne z własnych osiągnięć. Szczególnie wtedy, gdy ma jakieś problemy i musi odzyskać wiarę w siebie. Pamiętaj, by poprzeczka była adekwatna do umiejętności i możliwości dziecka. Zbyt wysoka – zniechęci, zaś zbyt niska – może zwyczajnie urazić.

 

Rozwój emocjonalny sześciolatka

Rozwój emocjonalny dziecka w wieku 6. lat wchodzi w kolejną fazę. Dziecko jest pełne sprzeczności. Sześciolatek z jednej strony czuje się taki „dorosły” – wiele już wie i potrafi zrobić samodzielnie. Z drugiej wciąż wiele w nim intensywnych, sprzecznych emocji, którymi targany, potrafi być… dość nieprzewidywalny.

Jaki jesteś sześciolatku?

• Sześciolatek jest dość nieelastyczny, za to bardzo zdecydowany – wszystko, czego doświadcza, jest dobre lub złe, euforyczne bądź dołujące, czarne lub białe. Nie ma miejsca na pośrednie tony i… kompromisy. Czasem naprawdę ciężko nadążyć i zaskoczyć klucz tych podziałów.
• Systematyzowanie rzeczywistości na swoich zasadach pozwala sześciolatkowi oswoić świat, a nowe sytuacje i wyzwania mogą być dla niego pewną trudnością. Trzeba je bowiem najpierw poznać, żeby móc włożyć do odpowiedniej szuflady. Dlatego tak ważna jest rutyna poczucie bezpieczeństwa na znanych już terytoriach i dziedzinach życia.
• Sześciolatek staje się coraz bardziej świadomy siebie, swoich stanów i emocji. Czuje, co jest mu bliskie, a co nie; kogo lubi, a kto nie należy do kręgu jego sympatii. Całkiem sprawnie korzysta z empatii – stara się być taktowny, by nie robić przykrości; czuje, co może ranić.
• Sześciolatek jest towarzyski, ma przyjaciela, otwiera się na nowe znajomości, dlatego zmianie ulega pozycja rodziców – nieco schodzą w cień. Lęk separacyjny, który może jeszcze dziecku towarzyszyć, traci na sile.
• Sześciolatek wciąż jednak czuje (i dąży do tego, by i inni to dostrzegli), że jest centrum wszechświata. Należy mu się wszystko. Żeby osiągnąć cel – może próbować obejść zasady (oszustwem bądź nawet drobną kradzieżą).
• Chętnie opowiada o swoich sukcesach, jest dumny ze swoich osiągnięć. Często jeszcze posiłkuje się… fantazją. Pielęgnuje talenty – jest przecież wyjątkowy. Pomimo tego czuje się jeszcze dość niepewnie – nie tylko z próżności potrzebuje pozytywnych informacji zwrotnych w postaci komplementów, pochwał i uwag. Ma problem z niepowodzeniami – może zareagować impulsywnie, wykraczając poza akceptowalne schematy.
• Walczy o niezależność. Dziecku, które wkroczyło już na ścieżkę „poważnej” edukacji – uczy się liter, cyfr, jest samodzielne, wydaje się, że jego kompetencje życiowe powinny pozwolić na więcej swobody. Stąd możliwe kłótnie, podważanie zdania rodziców, nieposłuszeństwo. To może męczyć. Budujący jest z kolei debiut w działaniach pozbawionych towarzystwa rodziców – to naprawdę pierwsze poważne kroki w kierunku samodzielności i niezależności. Pozwalajmy dziecku na doświadczane wolności, smakowanie podejmowania własnych decyzji (nawet jeśli jest to wybór ubrania)

Rozwój emocjonalny sześciolatka w pigułce

Co charakteryzuje rozwój 6- latka?

• coraz większe zróżnicowanie emocji pod względem treści wachlarz zdecydowanie się powiększa,
• emocje sześciolatka są często bardzo chwiejne. Maluchy w tym wieku szybko przechodzą z jednego skrajnego stanu do drugiego. Są bardzo chimeryczne. Na przykład w jednej chwili cieszą się z wyjazdu na wycieczkę, a zaraz zdumionym rodzicom oznajmiają, że one nie znoszą wycieczek i nigdzie nie pojadą,
• gwałtowne reakcje emocjonalne, które są często odpowiedzią na odmowę ze strony innych osób, która dla 6-latka jest wręcz niemożliwe do zaakceptowania. Dziecko jest szalenie egocentryczne - według niego osobiste pragnienia i oczekiwania są dla najważniejsze i to nie tylko dla niego,
• sześciolatkom trudno jest przyjąć krytykę i przyznać się do własnej winy (stąd też często „zrzucają” ją na innych. 6-latki często też kłamią, byle uniknąć kłopotów albo zyskać w oczach innych,
• ponownie nasilają się różne lęki. Są one bardzo różne. Dziecko boi się tego, co podpowiada mu wyobraźnia, a więc czarownic, duchów, smoków, potworów, ale i głośnych, nagłych dźwięków. Pojawiają się też lęki związane z przestrzenią (obawa przed zgubieniem się).

 Źródła przeżyć emocjonalnych w wieku przedszkolnym

• Zmiana rodzaju i wzrost wymagań stawianych dziecku przez otoczenie - pojawia się konieczność dostosowania zachowania do norm zwyczajowych, społecznych i moralnych;
• Poszerzenie kontaktów społecznych (zwiększenie ilości osób znaczących) - tu duże znaczenie ma stworzenie właściwego środowiska wychowawczego, które ma być podstawą uformowania szczerej więzi z dzieckiem, co stanowi podstawę korzystnie i skutecznie odbywającego się procesu kształtowania osobowości;
• Zwiększenie roli kontaktów dziecka z rówieśnikami i dziećmi w innym wieku - tylko część reakcji zachodzących w tych kontaktach może być kontrolowanych przez środowisko wychowawcze i przez nie organizowane.

Jak możesz wspierać dziecko w rozwoju emocjonalnym?

• wspieraj dziecko w nauce rozpoznawania i okazywania emocji. Możecie się bawić, wykorzystując naklejki z buźkami o zróżnicowanej mimice (buźka uśmiechnięta, buźka nadąsana, buźka smutna). Możecie na przykład, wykorzystując je, wspólnie narysować komiks. Warto też czytać i przeglądać różne książeczki i rozmawiać o nich. Opowiadaj dziecku o emocjach, rozmawiajcie na ich temat. Pomagaj dziecku nazywać uczucia i zaakceptować je.
• zachęcaj dziecko do opowiadania - o swoim dniu, przeżyciach. Pamiętaj, by nie oceniać i nie krytykować dziecka, bo to obniża jego poczucie własnej wartości i fatalnie wpływa na waszą pełną zaufania relację. Pamiętaj, że dla dziecka świat, także wewnętrznych przeżyć, nie jest tak klarowny i czytelny jak dla ciebie.
• choćby nie wiem jak komiczne wydawało ci się, że tak duże dziecko boi się ducha, czarownicy czy siedzącego w kuchni pod stołem zielonego smoka, nigdy tych leków nie bagatelizuj. Nie ośmieszaj dziecka, nie wyśmiewaj się z niego. A czego ty się znów boisz? Nie przesadzaj! Za duży na to jesteś - to nieporozumienie, nie mów tak.
• Gdy dziecko zwierzy ci się z kłopotów bądź jakiś trudności, nie reaguj natychmiast, nie spiesz z pomocą. Być może ono zna rozwiązanie, a potrzebuje jedynie wsparcia i zrozumienia.

reklama

Rozwój fizyczny sześciolatka

Sześciolatki są zazwyczaj ruchliwe, sprawne fizycznie, zwinne i pełne energii. Naturalnie, jak w każdej grupie wiekowej, zdarzają się tak dzieci o wyjątkowych umiejętnościach i niespożytej energii, jak i te, które radzą sobie nieco gorzej i mają mniejsze zapotrzebowanie na aktywność ruchową.

Rozwój fizyczny dziecka w okresie przedszkolnym jest dynamiczny, ale nie równomierny, to znaczy nie przebiega w jednakowym tempie i rytmie. I tak o ile trzeci i czwarty rok życia charakteryzują zmiany o charakterze umiarkowanym, o tyle później następuje wyraźne nasilenie procesów rozwojowych.

Jakie zmiany obserwujemy u sześciolatków?

Najczęściej wśród sześcioletnich dzieci można zauważyć szybki postęp rozwoju dużej motoryki – dzieciaki dobrze sobie radzą z piłką, jeżdżą na rowerze, sprawnie pokonują schody, skaczą. Zmianie ulega tez mała motoryka – dzieci staranniej rysują, sprawniej zapinają guziki, lepiej posługują się nożyczkami czy sztućcami. Ich prace są bardziej precyzyjne, przemyślane i czytelne. Konsekwentnie posługują się sprawniej jedną ręką – podczas jedzenia, rysowana czy pisania. Odróżniają stronę lewą od prawej.

Ulubioną formą działania sześciolatka jest zabawa. Obserwuje się w tym wieku głód ruchu, zwłaszcza u chłopców. Dziecko coraz częściej zwraca uwagę na efekt własnych działań i przeżywa radość z osiągnięć ruchowych. Naturalna aktywność fizyczna malucha jest podstawą do kształtowania się nawyków widzenia, słuchania, twórczości.

Każde dziecko powinno mieć okazję do swobodnego ruchu. Do biegania huśtania się, jeżdżenia na rowerze, pływania czy wspinania się po drabinkach. Nie należy ograniczać ani jego aktywności ruchowej ani tłumić naturalnej skłonności do doświadczania różnych rodzajów ruchu, jeśli nie jest to konieczne. Pozwólmy dziecku wypróbowywać własne możliwości. Ruch sprzyja rozwojowi na wszelkich płaszczyznach.

Szósty rok życia kończy średnie dzieciństwo (wiek przedszkolny), a rozpoczyna późne
(młodszy wiek szkolny).

Jak wygląda sześciolatek?

O ile maluchy przedszkolne wyglądają jak... maluchy, o tyle starszaki, to jest sześciolatki, wyglądają bardziej "dorośle". Ich sylwetki stają się proporcjonalne, obserwuje się szybkie tempo wzrostu - wydłużają się kości długie, z czasem przybywa masy mięśniowej. Ulegają zmianie proporce ciała. Dziecko smukleje, zmniejsza się ilość tkanki tłuszczowej, wydłużają się kończyny dolne i pojawia się tułów o kształcie odwróconego trójkąta. Niestety zarówno kościec, jak i mięśnie są jeszcze słabe i łatwo ulegają deformacjom.

A jak jest ze wzrostem i wagą? Tak naprawdę trudno tu o ustalenie średniej, w tej kwestii decydujące są czynniki genetyczne. Z reguły jednak dzieci w tym wieku zaczynają „się wyciągać”, tracą tłuszcz na korzyść mięśni. Niektóre, zwłaszcza te aktywnie fizyczne bądź szybciej rosnące, mogą nagle zacząć wydawać się chude. Specjaliści, uśredniając dane, określili wzrost sześciolatków od około 116 –118 cm, z kolei wagę na 21–22 kg.

W porównaniu z poprzednimi okresami rozwojowymi dziecko 6-letnie przybiera coraz wolniej na wadze, natomiast dość szybko rośnie (nawet siedem centymetrów rocznie). Naturalne krzywizny kręgosłupa nie są jeszcze w pełni wytworzone, jednak kościec wykazuje szybsze tempo mineralizacji.

Wzrasta sprawność narządów wewnętrznych, takich jak serce i płuca. Sprawniej działa  układ nerwowy. Rozwój struktury kory mózgowej polega na zmianach wielkości powierzchni jej poszczególnych pół i okolic oraz na komplikowaniu się budowy komórek nerwowych. Zewnętrznym tego przejawem jest wzrost wagi mózgu. U 6-latka stanowi on 90% wagi mózgu dorosłego człowieka, tj. ok.1200 g.

Zanikło fizjologiczne płaskostopie, jeżeli nadal występuje, to jest już uważane za wadę postawy. Powoli kształtuje się większa odporność na zmęczenie i  choroby. Pod koniec 6. roku życia dziecko powinno osiągnąć tzw. dojrzałość szkolną.

Rozwój fizyczny. Co obserwujemy?

Mówiąc o rozwoju fizycznym dziecka warto odnieść się do trzech obszarów (samodzielność, motoryka duża i motoryka mała), które wzajemnie się przenikają, a w których można obserwować kolejne zmiany i postępy u dziecka.

Rozwój sprawności ruchowych odbywa się w ścisłym związku z dojrzewaniem układu nerwowego i narządów ruchu.

6-letnie jest bardzo aktywne,  a także bardziej silne, wytrzymałe, a jego działania odznaczają się jeszcze większą precyzją i koordynacją ruchową.

• dziecko ubiera się samodzielnie. Zautomatyzowały się już takie czynności jak zawiązywania sznurowadeł butów, zapinania guzików, posługiwania się łyżką, grzebieniem, ołówkiem.
• Chód sześciolatka jest równomierny i ukierunkowany, o dłuższym kroku, choć niektóre 6-latki jeszcze czasem chodzą szurając. Sposób poruszania się jest jednak generalnie podobny do chodu człowieka dorosłego.
• Dziecko 6-letnie wciąż doskonali tzw. ruchy lokomocyjne. Dziecko jest coraz bardziej sprawne, chociaż brakuje mu jeszcze elastyczności i zdolności przewidywania skutków działalności ruchowej.
• Wyraźnie zaznaczona jest mineralizacja kości nadgarstka. Dzięki temu 6-latek sprawnie rysuje i maluje.
  doskonali się umiejętność zachowania równowagi podczas ruchu (równowaga dynamiczna) oraz równowagi statycznej (np. stanie na jednej nodze)
• ruchy stają się płynne i skoordynowane. U sześciolatków występuje automatyzacja niektórych prostych ruchów: marszu, biegu, podskoków. Sprzyja to płynności i swobodzie, która pozwala dziecku łatwiej łączyć je z innymi ruchami.
• doskonali się sprawność grafomotoryczna (motoryka mała) – ręce „przygotowują się” do rozpoczęcia nauki pisania,lubi zabawy ruchowe, ale może się szybko męczyć,
• nie boi się ryzyka, nie myśli o niebezpieczeństwie,
• ma czasem problemy z koordynacja ruchową,
• zapina guziki bez kontroli wzroku (kieruje ruchami rąk),
• jeździ na dwukołowym rowerze,
• Lubi rysować, prawidłowo trzyma ołówek, przestrzega właściwych kierunków kreślenia, nie naciska zbyt mocno lub lekko ołówka na papier.
• w rysunkach obserwuje się udoskonalony schemat (bez zachowania proporcji, wielkości i stosunków przestrzennych), dziecko umie rozplanować rysunek,
• lubi zabawy ruchowe. Chętnie biega, skacze, bawi się piłką.
• Nie potyka się, sprawnie wchodzi i schodzi po schodach.

Rozwój społeczny sześciolatka

Dziecko, odkąd jest przedszkolakiem, funkcjonuje w szerszej niż rodzina grupie społecznej. Przestaje być tylko bratem, synem czy wnukiem. W jego nowym środowisku pojawiają się inne dzieci, nowi dorośli, a także cały wachlarz nowych zasad, ról, obowiązków i zwyczajów. Wiele się zmienia – dziecko wchodzi w zupełnie inny świat. Okres przedszkolny to dla maluchów duże wyzwanie rozwojowe.

Przedszkole, a później szkoła, to kolejne etapy socjalizacji. Przebywanie w grupie innych dzieci pozwala maluchowi na budowanie obrazu samego siebie. Kontakty z rówieśnikami i konfrontacja ze społecznymi oczekiwaniami stawianymi dziecku poza domem stymulowany jest rozwój społeczny dziecka.

Sześciolatek każdego dnia coraz więcej wie i rozumie, dlatego jest bardziej świadomy tego, co dzieje się w otaczającym go świecie. Jak to się przekłada na jego rozwój społeczny?

• Sześciolatek jest żywo zainteresowany uczestnictwem w społecznym kontekstach, ale dostrzega - i ceni - swoją niezależność i samodzielność. Ponieważ ma swoje zdanie i dąży do coraz większej niezależności, relacje te mogą przebiegać dość… dynamicznie – sześciolatek potrafi naprawdę być zbuntowany.
• Dziecko dąży do tego, by mieć dobre relacje zarówno z rówieśnikami, jak i z rodzicami. Sześciolatek chętnie współdziała w grupie rówieśników, umie podporządkować się regułom zabawy i poleceniom. około 6. roku życia, pojawiają się zabawy zespołowe, które integrują maluchy wokół wspólnego celu. Sześciolatki powoli zaczynają integrować się i tworzyć grupę (zespół), a nie zbiór jednostek.
• Przyjaźń jest dla niego ważna – największą sympatią obdarza jedną czy dwie osoby, „najlepszych przyjaciół”.
• Sześciolatek nie ma jeszcze poczucia przynależności do grupy, a także poczucia lojalności w stosunku do koleżanek i kolegów, dlatego dzieci skarżą wzajemnie na siebie i bardziej zależy im na opinii nauczyciela niż kolegów.
• Coraz bardziej interesuje go udział w zorganizowanych grach, przynależność do drużyn, spotkania z rówieśnikami. Pociąga go gra zespołowa, niemniej może mieć problem ze współpraca, ponieważ wciąż żywa jest w nim potrzeba rywalizacji i zwycięstwa.
• Wciąż woli bawić się z dziećmi ich własnej płci.
• Dziecko jest dość egocentryczne. Na razie jego punkt widzenia, potrzeby i oczekiwania to jedyne wytyczne. Ma trudność z zauważaniem potrzeb i preferencji innych.
• Ma coraz większą świadomość moralną – wie, co jest dobre, a co złe. Niestety jednak czasem potrafi się zapędzić i potraktować kogoś ostro czy niesprawiedliwie. Nie należy przeceniać sześciolatka – rodzice wciąż powinni modelować zachowania i korygować te, które są po prosu niepoprawne (zastraszanie, izolowanie innych, agresja).
• Sześciolatek ma skłonność do egocentryzmu, przestrzegania rytuałów, agresji, buntu i drażliwości.
• Coraz lepiej rozumie zasady i łatwiej odnajduje się w różnych społecznych kontekstach.
• Dziecko w tym wieku jest jeszcze bardzo egocentryczne i nie troszczy się w zabawie o wspólne dobro.
• U dziecka 6 - letniego, w wyniku oddziaływania bodźców i sytuacji społecznych zaczynają się kształtować trwałe dyspozycje związanych z motywacją, światopoglądem, postawami czy sposobem zachowania.
• Obserwujemy rozwój uczuć społecznych, rozwój umiejętności współdziałania.
• Dziecko sześcioletnie ma jest chwiejne emocjonalnie i dość chimeryczne. Zdarza się, że popada w skrajne emocje. Bardzo szybko zmienia uczucie przyjaźni we wrogość. Ponieważ jest przy tym otwarte, nieskrępowane i dość ekspresyjne – możecie tego doświadczać dość często. Na przykład zaraz po „kocham cię” dziecko wykrzykuje „nienawidzę cię”. I co z tym robić? Przede wszystkim wykazać się cierpliwością – takie ekscesy na tym etapie rozwoju są niestety jak najbardziej normalne. To efekt nie dojrzałości układu nerwowego i niewykształconych jeszcze procesów hamowania – dziecko jest bardzo pobudliwe. Dlatego też nawet słabe bodźce mogą wywołać zarówno przykre, jak i przyjemne stany emocjonalne. Emocje mają charakter przejściowy.
• U 6-letniego dziecka wciąż obserwuje się potrzebę rywalizacji i odnoszenia zwycięstwa. Dziecko chce być we wszystkim najlepsze, najszybsze, najsilniejsze i w ogóle. Ma najlepszego tatę, mamę i psa. W ogóle wszystkiego, co najlepsze, ma najwięcej.
• Dziecko bardzo często winą za niepowodzenia obwinia… mamę. Bywa, że kontakty mamy i jej ukochanego sześciolatka na tym etapie pogarszają się kontakty.
• Dziecko sześcioletnie bardzo źle znosi nie tylko niepowodzenia, ale nie umie także przyjąć krytyki i kary.

Co powinien umieć sześciolatek?

Sześciolatek powinien umieć:

• doprowadzić rozpoczęte czynności do końca oraz podejmować się prób pokonywania napotkanych trudności.
• odnajdywać się w nowych sytuacjach,
• reagować adekwatnie do okoliczności.
• przestrzegać zasad i norm ustalonych w grupie przedszkolnej,
• umieć współpracować w grupie.

Jak wspierać dziecko w rozwoju społecznym?

Co robić, aby wspierać dziecko w rozwoju społecznym?

• Stwarzaj sytuacje, w których dziecko ma okazję do poznawania innych osób. Możesz zapisać dziecko na zajęcia dodatkowe, zachęcać do wychodzenia na podwórko.
• Rozmawiaj z dzieckiem na temat zasad współżycia społecznego. Mów o zasadach, ale i sama ich przestrzegaj. Zwracaj uwagę na takie wartości jak dobro wspólne, ale i szacunek, konsekwencje. Pamiętaj, że jesteś ważnym nauczycielem dziecka. Miej te świadomość, ze dziecko cię obserwuje, chłonie jak gąbka nie tylko to, co mówisz, ale i co robisz – i później te zachowania kopiuje. Przykład idzie z góry. Jeśli będziesz lekceważąco traktować ludzi, twoje dziecko najpewniej będzie robiło tak samo. Modeluj różne sytuacje, komentuj i pokazuj, jak być powinno.
• Relacje, w jakich jest stroną, są rozległe – od rówieśników w przedszkolu, przez rodzeństwo, aż po dorosłych sąsiadów. Dlatego warto uczyć dziecko funkcjonowania w tych odmiennych kontekstach. Podkreślaj ich odmienność, różnice w zasadach.

 

 

Rozwój przez zabawę w wieku przedszkolnym (3-5 LAT).

 

Rola rodziców polega tu nie tyle na uczeniu, ile na zachęcaniu dziecka do aktywności, wspieraniu i podsuwaniu mądrych zabaw. Poniższe wskazówki odnoszą się zarówno do dzieci trzyletnich, jak i tych trochę starszych – aktywności, w których biorą udział, w większości różnią się od siebie jedynie poziomem trudności, a nie charakterem czynności. Trzyletnie dziecko dopiero uczy się kopać piłkę, pięciolatek nie ma z tym już większych trudności. Dla obydwojga jednak zabawa z piłką to znakomita, rozwijająca i przyjemna forma aktywności.

Nie chcę stać w miejscu!

Dzieci w wieku przedszkolnym mają w sobie mnóstwo energii. Nie próbujmy jej tłamsić! Lepiej wykorzystać ją do twórczej, wspierającej rozwój aktywności. Kilkuletnie dzieci nie muszą już opanowywać kluczowych umiejętności, jak to było w pierwszym roku życia. Stoją jednak przed nimi inne, bardzo ważne zadania. Trzyletnie dziecko nie ma żadnego problemu z poruszaniem się. Potrafi sprawnie chodzić, wykonując jednocześnie inne czynności. Żadnego problemu nie sprawia mu bieganie, skakanie, może nauczyć się jeździć na rowerze i pływać. Miedzy 4 a 5 rokiem życia dziecko potrafi samodzielnie wejść po schodach (bez trzymania się poręczy). Aktywność ruchowa nie stanowi już trudności, jednak nie należy jej w żadnym przypadku zaniedbywać! 

Każdy przedszkolak może wynieść wiele korzyści z odpowiednich zabaw ruchowych. Po pierwsze, wzmacnia w ten sposób cały organizm. Po drugie, jak dowodzi nauka, właściwa organizacja ruchu usprawnia konkretne funkcje mózgu.

Warto wiedzieć:

• Jeśli zachęcimy nasze dziecko do odtwarzania sekwencji ruchów, które wykonujemy (im starsze dziecko, tym wzór powinien być bardziej skomplikowany), ćwiczymy umiejętność, którą w przyszłości wykorzysta do pisania (to też odwzorowywanie sekwencji ruchów, tylko na papierze).
• Klaskanie lub rytmiczne bieganie wiąże się z liczeniem oraz rozwija inteligencję muzyczną, ćwicząc poczucie rytmu.
• Złożoną formą codziennej aktywności fizycznej jest także nakrywanie do stołu, sprzątanie, obsługiwanie się w łazience i toalecie. Te czynności, często traktowane jako obowiązki, mogą być równie dobrze wspaniałą zabawą!

Warto pamiętać, że nawet najfajniejsza zabawa nie może w tym wieku trwać zbyt długo! „Krótko i intensywnie”- to dewiza zabaw przedszkolaka.
 

Jestem już duży i chcę być samodzielny!

W okresie, o którym mówimy, znacznie wzrasta samodzielność. Jej zakres zależy w dużym stopniu od rodziców. Zatroszczmy się o to, by nie ingerować ponad potrzebę w aktywność dziecka, lecz dyskretnie mu towarzyszyć. Wiek przedszkolny to także okres, w którym wielu rodziców próbuje przyzwyczaić dziecko do pierwszych obowiązków. Warto jednak pamiętać, że to, co dla nas jest obowiązkiem, dla dziecka może być po prostu przyjemnością, czynnością, którą wykonuje w sposób swobodny i naturalny.

Warto wiedzieć:

• Zamiast stać nad dzieckiem i nakłaniać je do nauki wiązania butów, uzasadniając zawile, jak ważna jest ta umiejętność, lepiej ułożyć śmieszny wierszyk i w jego rytm wiązać sznurówki. Można także zorganizować wyścigi w ubieraniu się, rozbieraniu, zapinaniu guzików itd (ale uwaga – niektóre dzieci nie lubią się spieszyć przy tych czynnościach, potrzebują spokoju i czasu, aby się ich nauczyć!). Warto pamiętać, że trzyletniemu maluchowi łatwiej przychodzi rozbieranie się, niż ubieranie – to drugie stanowi wyższy stopień wtajemniczenia i opanowują go zazwyczaj starsze przedszkolaki.
• Wiek od 3 do 5 lat to także najlepszy czas na utrwalanie nawyku posługiwania się sztućcami, choć trzylatkom nie idzie to jeszcze całkiem sprawnie. W żadnym wypadku nie należy się zniechęcać – mały smakosz nie musi być po posiłku czysty, lecz zadowolony!

Wiem, czego chcę, i mam zamiar to zrobić

W zabawach kilkulatków można dostrzec zupełnie nową jakość: do tej pory dziecko manipulowało przedmiotami, np. klockami, w sposób niezorganizowany. Zdając się na przypadek, układało je jeden na drugim i nadawało na końcu nazwę powstałej budowli. Mniej więcej od trzeciego roku życia dziecko zaczyna tworzyć świadomie. Planuje swoje działania, a im jest starsze, tym bardziej skomplikowane i wieloetapowe plany potrafi wcielić w życie. W połowie 3. roku życia dziecko potrafi zbudować już wieżę z 8 klocków. Gdy kończy 3 lata, buduje trójwymiarowe budowle wykorzystując do tego co najmniej 10 klocków. Natomiast dziecko 4–letnie tworzy już niezwykle pomysłowe i oryginalne konstrukcje. Nie bez powodu mówi się, że najlepszą zabawka dla przedszkolaka są właśnie klocki. Pobudzają wyobraźnię dziecka i w znacznym stopniu wspierają rozwój poznawczy.

Przedszkolaki potrafią już bawić się w sposób zorganizowany. Dziecko trzyletnie na początku preferuje zabawę “obok” innych dzieci. Cztero i pięcio- latki chętnie bawią się już w grupie.

Działam, więc myślę

U dzieci w wieku przedszkolnym działanie często wyprzedza myślenie. Kilkakrotne powtarzanie tej samej czynności “wbudowuje” ją do procedur myślenia. Dlatego tak ważne jest robienie wszystkiego, o czym się mówi!

Jeśli chodzi o rozwój poznawczy, to kluczowym słowem dla tego okresu jest działanie. Dziecko koncentruje swoją uwagę na tym, co w danym momencie robi, i w ten sposób poznaje świat. Gdy maluch zobaczy upieczony tort, dziwny sprzęt u sąsiadów, błyszczący wazon w sklepie, musi go dotknąć, a najlepiej – poczuć, jak smakuje – im więcej zmysłów zaangażujemy, tym lepiej!

Jak tę wiedzę mogą wykorzystać rodzice? Pozwólmy dziecku uczyć się w sposób, który jest dla niego naturalny i przynosi najlepsze efekty. Zamiast mówić, mówić, tłumaczyć, wyjaśniać pozwólmy dziecku doświadczać rzeczywistości – kiedy to tylko możliwe, wszystkimi zmysłami.

Tyle już potrafię!

Rozwój mowy w tym okresie jest bardzo intensywny. Dzieci uczą się nowych słów. Posługują się także zdaniami złożonymi. Dostrzegają przyczynę i skutek pewnych czynności. Dobrą zabawą w tym czasie jest oglądanie i opowiadanie historyjek obrazkowych.  Trzylatek potrafi opowiedzieć o prostych czynnościach na obrazku, dziecko pięcioletnie chętnie wymyśli własne zakończenie przedstawionej historii. Mniej więcej w wieku trzech lat dziecko potrafi skoncentrować się na danym przedmiocie lub czynności ok. 30 min. Z każdym rokiem umiejętność ta doskonali się i czas skupienia wydłuża się.

Poszerza się także zakres pojęć. Trzylatek wprawdzie jeszcze myśli za pomocą obrazów, jednak pojawia się już także myślenie pojęciowo-słowne. Oznacza to, że gdy dziecko mówi „banan” może mieć na myśli jakikolwiek banan, jako owoc, a nie konkretny kawałek banana, który przed chwilą jadło.

Trzyletnie dziecko potrafi rozpoznać 4 podstawowe barwy, pięciolatek potrafi je także nazwać.

Powiedz mi, co czuję…

Maluchy w tym wieku bardzo intensywnie przeżywają emocje. Potrafią być dumne, zawstydzone, radosne, wściekłe… Czasem błyskawicznie przechodzą od ogromnej radości do bezgranicznej wściekłości. Zadaniem rodziców jest oswoić dzieci z ich emocjami, uświadomić je im, nazwać i zaakceptować. Dziecko w tym wieku przyswaja odpowiednie wzorce zachowań, które pomagają we właściwy sposób wyrazić to, co czuje. Nie oznacza to jednak, że czterolatek nie rzuci już więcej zabawką w kolegę. Reakcja emocjonalna dziecka w tym wieku jest jeszcze często nieadekwatna do wywołującego ją bodźca. Maluchy w wieku przedszkolnym nie odróżniają też często fikcji od rzeczywistości, stąd skłonność do fantazjowania. Gdy dziecko opowiada nam niestworzone historie, nie nazywajmy go kłamczuchem – to rozwojowe zachowanie, i jeśli nie będzie wzmacniane – samo zniknie. Do “normalnych” zachowań  można też zaliczyć lęki malucha, które w tym wieku dotyczą ciemności, potworów i innych dziecięcych strachów.

Dziecko w tym wieku bardzo potrzebuje akceptacji i naszej miłości! Te potrzeby w zasadzie nie zmieniają się przez całe życie.